ارزیابی لاین های امیدبخش گندم در شرایط معمول و تنش خشکی

گندم مهمترین گیاه زراعی کشور میباشد که خود کفایی در آن یکی از سیاستهای کلی بخش اقتصادی و تأمین امنیت غذایی کشور است. با وجود اصلاحات انجام شده میانگین عملکرد گندم در کشور با میانگین جهانی آن فاصله دارد. در این راستا، به منظور شناسایی و مطالعه ی برتری لاین های امیدبخش گندم نان از نظر خصوصیات مطلوب و تعیین صفات مناسب به عنوان شاخص انتخاب، در دو محیط؛ با شرایط نرمال و تنش رطوبتی در انتهای فصل، 16 ژنوتیپ، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان مطالعه شد. ژنوتیپ های مورد استفاده لاین هایی بودند که در آزمایش های مقایسه عملکرد پیشرفته در پژوهش های 13ساله ی مرکز تحقیقات کشاورزی استان اصفهان، برتری خود را از لحاظ کمی و کیفی نشان داده بودند. ژنوتیپ ها از لحاظ صفات: ارتفاع بوته، طول سنبله، روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، وزن دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع، وزن کل بوته در مترمربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درجه حرارت کنوپی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه داده های مورد بررسی نشان داد که عامل ژنوتیپ در محیط نرمال بر صفات ارتفاع بوته، روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، تعداد دانه در سنبله و درجه حرارت محیط کنوپی و در شرایط تنش خشکی بر صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، وزن دانه سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و عملکرد دانه از لحاظ آماری در سطح یک درصد معنی دار بود و همچنین اثر تکرار در شرایط نرمال در مورد فاکتورهای ارتفاع بوته، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و درجه حرارت محیط کنوپی در سطح یک درصد و در مورد عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنی دار شد. این اثر در محیط تنش در مورد صفات روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و وزن هزار دانه در سطح پنج درصد معنی دار شد. نتایج نشان داد که در شرایط نرمال لاین امیدبخش m-90-7 با عملکرد دانه 39/10 تن در هکتار به طور معنی داری عملکرد بیشتری نسبت به سایر ارقام تولید نمود. همچنین در شرایط تنش لاین m-91-4 با عملکرد دانه 46/7 تن در هکتار بیشترین عملکرد را نشان داد. تأثیرگذاری سه صفت ارتفاع بوته شاخص برداشت و وزن کل بوته در محیط نرمال و پنج صفت: تعداد سنبله در مترمربع، وزن دانه در سنبله، شاخص برداشت و وزن کل بوته در مترمربع در محیط تنش بر عملکرد در سطح یک درصد معنی دار بود.